Doel
Het project ‘Omgaan met VBM’ richt zicht tot de brede residentiële jeugdhulp en de residentiële geestelijke gezondheidzorg. We ondersteunen deze sectoren in het voorkomen van en kwaliteitsvol omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen om een humane zorg te verstrekken. De richtlijnen over afzondering en fixatie bieden ons hierbij de toetssteen.
Dit doen we concreet door:
- Deze website: bekijk de materialenbib en alle informatie over de richtlijnen.
- Een activiteitenaanbod : bekijk hier welke opleidingen en andere activiteiten er zijn.
- De ontwikkeling van nieuwe tools: schrijf je in de op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
Achtergrond
Vrijheidsbeperkende maatregelen zoals afzondering en fixatie zijn veelbesproken en omstreden. Ze brengen fysieke en psychologische risico’s met zich mee voor zowel de zorggebruiker, de betrokken medewerkers als andere aanwezige zorggebruikers. Er is bovendien geen resoluut wetenschappelijk bewijs dat afzondering en fixatie het welzijn en de gezondheid verbeteren. Er is consensus in de wetenschappelijke literatuur dat afzondering en fixatie maximaal vermeden moeten worden.
Toch is het in de praktijk niet altijd vanzelfsprekend om afzondering en fixatie te vermijden. Wanneer dan toch onvermijdelijk zijn, zit de uitdaging erin ze menswaardig, veilig en mensenrechtenconform toe te passen.
Daarom ontwikkelde het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin twee multidisciplinaire richtlijnen (MDR) voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie. Er is er één voor de brede residentiële jeugdhulp en één voor de geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen.
Naar aanleiding van deze richtlijnen gaf het Departement Zorg in samenwerking met het agentschap Opgroeien en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap de opdracht met bijhorende financiering voor dit project.
Partners
Uitvoering door de 3 partnerorganisaties:
SAM, steunpunt Mens en Samenleving
SAM, steunpunt Mens en Samenleving is er voor al wie maatschappelijk kwetsbare mensen ondersteunt. Voor sociale professionals is SAM een kennishub en expertisecentrum. SAM versterkt en verbindt ook organisaties in het sociale werkveld, door hun medewerkers met raad en daad te ondersteunen. SAM adviseert ook overheden om hun beleid voor mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties te verbeteren.
Psyche
Psyche is een relatief nieuwe naam in het landschap van de geestelijke gezondheidszorg. Psyche is het expertisecentrum geestelijke gezondheid (ggz) in Vlaanderen. We bieden forum aan de zorgprofessionals en belanghebbenden om kennis en good practices te delen. Waar nodig en mogelijk zetten we procesbegeleiding op om de samenwerking binnen de ggz en tussen de ggz en andere sectoren te versterken en verbeteren. Daarnaast zet Psyche ook in op de beeldvorming over geestelijke gezondheid via de informatie en campagnes van Te Gek!?, Tenslotte bewaken onze onafhankelijke ombudspersonen van OOGG de correcte toepassing van de patiëntenrechten in de ggz.
Icoba
ICOBA is een kennis- en expertisecentrum rond grensoverschrijdend en agressief gedrag voor de Vlaamse social profit. Wij stimuleren en ondersteunen organisaties om dit thema structureel en integraal aan te pakken.
De 3 partnerorganisaties werken nauw samen met het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het Steunpunt WVG schreef de richtlijnen over afzondering en fixatie. Ze toetsen de inhoud van het platform Omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen aan de inhoud van de richtlijnen en integreren feedback in hun toekomstig onderzoek naar deze thema’s.
Het project loopt tot 31/12/2025 en wordt daarna geïntegreerd binnen de werking van de drie projectpartners.